سیارک ها؛ تهدید بالقوه یا منابع ارزشمند؟ - وبلاگ فروش

به گزارش وبلاگ فروش، 30 ژوئن یا 10 تیر هر سال به عنوان روز جهانی سیارک ها نامگذاری شده. اجرامی که هر از گاهی با سر و صدای زیاد در خصوص احتمال نابودی زمین به سمت ما می آیند اما در نهایت از بیخ گوشمان رد می شوند . سیارک ها جدای از تهدید به عنوان منبعی غنی از مواد معدنی هم در نظر گرفته می شوند و در دهه اخیر اهمیتشان برای منجمان دو چندان شده است.

این مطلب نگاهی به تاریخچه و دلیل نامگذاری روز جهانی سیارک ها داریم. سپس به سراغ ارزش سیارک ها رفته و در نهایت به آنالیز سیستم دفاعی ناسا می پردازیم که قرار است مانع از نابودی زمین توسط این اجرام شود.

تاریخچه نامگذاری روز جهانی سیارک ها

چندین سال قبل تعدادی از چهره های شاخص جهانی فناوری مثل استیون هاوکینگ، دنیکا رمی، رییس بنیاد B612، گریگوری ریچرز فیلمساز، راستی شوایکارت، فضانورد آپولو 9 و برایان می، اختر فیزیکدان و گیتاریست گروه کویین پیشنهاد انتخاب روزی جهانی برای سیارک ها را دادند. درخواست این گروه توسط بیش از 200 متخصص علوم هوا فضا و فناوری در سراسر جهان امضا شد و سازمان ملل هم در سال 2016 رسما 30 ژوئن را به عنوان روز جهانی سیارک ها انتخاب کرد.

دلیل انتخاب این تاریخ به عنوان روز جهانی سیارک ها به فاجعه ای برمی شود که بیش از یک قرن پیش در روسیه روی داده بود. در 30 ژوئن 1908 سیارکی غول پیکر پس از ورود به آسمان تونگوسکا در ارتفاع 10 کیلومتری منفجر شد. برخورد آنقدر شدید بود که در اقصی نقاط جهان حس شد و از آن به عنوان بزرگترین برخورد کهکشانی مشاهده شده توسط توسط انسان های مدرن یاد می شود.

هدف از نامگذاری روز جهانی سیارک ها چیست؟

مجمع عمومی سازمان ملل پس از انتخاب این روز هدف از آنرا یادآوری تخریب گسترده تونگوسکا در اثر برخورد سیارک و افزایش آگاهی عمومی درباره خطرات این اجرام خاطرنشان کرد. هرچند سیارک پیش از برخورد با زمین در اثر فشار وارده از هم پاشید اما قدرت انفجار آن هزار برابر قوی تر از بمب هیروشیما و یک سوم قوی ترین بمب اتمی آزمایش شده توسط بیشتر تخمین زده می شود. شوک حاصل از این انفجار در مقیاس ریشتر حدود 5 واحد تخمین زده شده و در اثر آن 80 میلیون درخت در مساحتی بالغ بر 2150 کیلومترمربع ریشه کن شدند.

در بهمن 1391 هم شهاب سنگی به قطر 20 متر بالای شهر چلیابینسک روسیه منفجر شد که قدرتش 30 برابر بیشتر از اولین بمب اتمی هیروشیما بود. شدت چنین انفجاری می تواند یک شهر را با خاک یکسان کند و سازمان ملل هم کوشش نموده هر ساله با یادآوری این خطر بالقوه سران کشورها و سازمان های فضایی را به توسعه راهکارهایی برای مقابله با آن ترغیب کند که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

میلیون ها سیارک در عالم وجود دارد و از این میان هر سیارکی با قطر بیش از 140 متر و در فاصله ای کمتر از فاصله میان زمین تا خورشید، توسط سازمان های فضایی به عنوان خطر بالقوه دسته بندی می شود. تعداد این سیارک ها حدود 20 هزار عدد تخمین زده شده است.

سیارک ها به عنوان منبعی ارزشمند از مواد معدنی

آمریکا در اواسط دهه 2010 با تصویب قانونی استخراج مواد معدنی از اجرام آسمانی را مجاز خاطرنشان کرد و کار تا جایی پیش رفت که گروهی از دانشمندان ایالات متحده به صورت جدی آنالیز امکان احداث ایستگاه فضایی روی سیارک ها را کلید زدند. هدف از اینکار استخراج مواد معدنی ارزشمندی است که در این اجرام از گوشه ای از کهکشان به گوشه ای دیگر در حرکتند.

تنها ارزش پلاتینیوم موجود در یکی از سیارک های نزدیک به زمین در حدود 50 میلیارد دلار تخمین زده شده و چند سال پیش فیزیکدان مشهور نیل دگراس تایسون گفته بود اولین تریلیونر زمین فردی است که بتواند از منابع و معادن سیارک ها بهره برداری کند. علاوه بر این یافتن شواهدی از وجود آب در این اجرام در مطالعات کیهان شناسی اهمیت بسیار زیادی دارد.

یکی دیگر از مزایای سیارک ها که دانشمندان را به آنالیز چنین پروژه ای ترغیب نموده امکان بهره گیری از چرخش سریع این اجرام برای تأمین گرانش مورد احتیاج تجهیزات استخراج است. همچنین جنس صخره ای سیارک سپر مناسبی در مقابل امواج کیهانی است که ایمنی پروژه های استخراجی را افزایش خواهد داد. از سوی دیگر با معدنکاری در فضا می توان از محیط زیست کره زمین محافظت کرد.

این ایده ها تنها روی کاغذ نمانده و کمپانی Planetary Resources با تکیه بر سرمایه اشخاصی مانند جیمز کامرون کارگردان فیلم هایی مانند تایتانیک و آواتار و لری پیج هم مؤسس گوگل را به عنوان سرمایه گذار، سال 2018 نخستین ماهواره خود را که برای یافتن منابع آب در فضا به رادار موج کوتاه مجهز شده بود، به خارج از جو زمین فرستاد. هرچند این شرکت عاقبت چندان درخشانی پیدا نکرد اما این باعث نشده شرکت های Bradford, Ispace, Kleos Space S.A., Moon Express, Planetary Resources, Spacefab.Us و بسیاری دیگر از منابع ارزشمند موجود در سیارک ها چشم بپوشند.

سیستم های دفاع در برابر سیارک ها

نابودی سیارک هایی که به زمین نزدیک می شوند سخت تز از آن چیزی است که تصور می کنید اما این باعث نشده سازما ن های فضایی دست روی دست گذاشته و منتظر روز موعود نابودی زمین توسط یک جرم فضایی بمانند.

جدیدترین روشی که برای برطرف خطر سیارک ها پیش نهاد شده شامل استفاده از سیارک های کوچکتر برای راهنمایی نمونه های بزرگ و خطرناک می شود. در این روش از یک کابل بزرگ استفاده می شود و نگرانی بابت خرد شدن سیارک وجود نخواهد داشت. به باور دانشمندان سیارک کوچک می تواند مرکز جرم سیارک بزرگتر را به سمت دیگر بکشد که نتیجه آن، دور شدن آنها از زمین خواهد بود. ناسا میخواهد در سال 2020 فناوری انحراف را برای آنالیز تاثیر آن روی حرکت سیارک های نزدیک زمین آزمایش کند.

اگر به نظرتان این روش کسل نماینده است بد نیست بدانید روش های هیجان انگیزتری هم وجود دارد. تا کنون سازمان های نظامی مختلفی امکان پرتاب موشک به سوی سیارک ها را آنالیز نموده اند. در بعضی از این طرح ها پیشنهاد شده که ابتدا موشکی برای شناسایی به سمت سیارک ارسال شده و پس از به دست آوردن اطلاعات کافی موشک پر قدرت و مجهز به کلاهک هسته ای به سوی هدف شلیک شود. با این حال مشخص نیست این روش تا چه اندازه عملی و کارآمد باشد.

کنگره آمریکا در سال 2005 با تشخیص خطرات بالقوه سیارک های تلاقی نماینده با زمین از ناسا خواست سیستمی را برای شناسایی 90 درصد این اجرام توسعه دهد. این سازمان تا یک دهه موفقیت چندانی نداشت اما دو سال قبل گزارشی با عنوان راهبردها و برنامه عملی برای آمادگی در برابر اجرام نزدیک به زمین اهداف خود را مدون کرد.

سال گذشته آژانس فضایی اروپا (ESA) و ناسا ماموریت 320 میلیون دلاری خود برای انهدام یک سیارک را تایید کردند که طی آن برخورد یک فضاپیما به سیارک آنالیز شده و امکان از بین رفتن آن سنجیده شود.

این آژانس فضایی طی ماموریت DART یا آزمون راهنمایی دوگانه سیارک میخواهد با کوبیدن فضاپیما به سیارک ها در زاویه و سرعتی خاص آنها را از جهت برخورد به زمین منحرف کند. شاید این پروژه شبیه فیلمهای هالیوودی به نظر برسد اما یک مجموعه دوتایی سیارک به نام دیدیموس (Didymos) و دیمورفوس (Dimorphos) به عنوان اهداف آن انتخاب شده اند. سیارک دیمورفوس که در واقع ماه دیدیموس محسوب می شود، تا هفته گذشته نام مشخصی نداشت اما ناسا آنرا دیمورفوس نامیده که به معنی دارای دو شکل است: اشکال قبل و بعد از برخورد.

سازمان فضایی اروپا ابعاد دیمورفوس را در حد اهرام ثلاثه تخمین زده اما با توجه به سرعت بالا و فاصله آن زمین احتمالا برخورد فضاپیمایی با ابعاد یخچال از زاویه مناسب کافی است تا سایه این تهدید را از سر زمین کم کند.

این نخستین باری است که انسان سعی در تغییر اندازه گیری شده دینامیک یک شی در سیستم خورشیدی دارد. پرتاب از تیر ماه سال آینده آغاز شده و احتمالا DART یکسال بعد به مقصد خواهد رسید. DART با سرعت خیره نماینده 23760 کیلومتر در ساعت به هدف برخورد می نماید و در صورتی که ماموریت آن با موفقیت همراه باشد، راه برای هدف دریافت سیارک های با ابعاد بزرگتر نیز هموار خواهد شد.

لحظه برخورد این اجسام توسط ماهواره مکعبی ساخت ایتالیا با عنوان LICIACube ثبت خواهد شد این ماهواره پیش از فضاپیما به سیارک رسیده و در مکان مورد نظر مستقر می شود. 3 سال پس از برخورد هم سازمان فضایی اروپا برای آنالیز دقیق نتیجه تصادف فضاپیمای Hera را روانه دیمورفوس می نماید.

اطلاعات به دست آمده از این ماموریت داده های ارزشمندی را برای مشخص استراتژی مناسب دفاع در برابر سیارک ها در اختیار دانشمندان قرار می دهد و با استفاده از آن می توانند نیروی لازم برای مقابله با این تهدیدات فضایی را برآورد نمایند.

منبع : دیجیاتو